782
26 ağustos 1922 yılı, 30 ağustos başkomutan meydan muharebesi sonrasında lord kinross’un aktardığına göre, mustafa kemal paşa’nın çadırı savaş alanına yakın, harap olmuş bir köyde, bir ahırın damına kurulmuştu. çevresine toplanan köylü kadınlar ona bakıyor, kendisinden yunanlılardan çektiklerinin öcünü almasını istiyorlardı. aşırı neşesi gitmiş, yerini kara düşünceler kaplamıştı. sessizce inerek yolun kenarında bir sandalyeye oturmuştu. üstleri paramparça, kan toz içinde gelen yunan esirlerine bakmaya başladı. savaşın vahşiliğine ne kadar alışık olursa olsun, bu yıkıntı sahnesi onu sarsmıştı. yanında bulunan emir subayına bundan ne kadar tiksindiğini açıkladı. bütün insan topluluklarının, özellikle yunanlıların aksak yönleri üzerinde düşünce yürüttü. sonra yerde gördüğü bir yunan bayrağının oradan kaldırılmasını ve bir yunan tüfeğine sarılmasını emretti. aynı şekilde izmir’in kurtuluşu sırasında, atının kuyruğuna yunan bayrağını bağlamış olan çolak ibrahim’i şiddetle azarlamış ve bayrağı atın kuyruğundan çözdürmüştü.
oysa yunan kralı konstantin izmir’e geldiğinde, kendine ayrılan ikametgâhına giderken, türk bayrağını fütursuzca çiğnemişti. oysa mustafa kemal, haksızca türk milletine tarihteki en büyük kötülüğü eden, anadolu’da taş üstünde taş bırakmayan istilâcı bir ordunun sahibi olan milletin şerefiyle, savaş ortamında oynamayacak kadar büyük bir asalete sahipti. yunan kralı konstantin’in türk bayrağını çiğnemesine karşın, o hasım bir milletin bayrağını, bir kin uğruna çiğnememiş ve “arkadaşlar! bir milletin orduları mağlup edilebilir, komutanları esir edilebilir; fakat bir milletin şeref sembolü olan bayrağı asla çiğnenmez!” diyerek insanlığa örnek bir davranışta bulunmuştur.
inönü lord kinross’u mustafa kemal’e tanıttı. ardından mustafa kemal kinross’a dönerek:
" üzülmeyin generalim, siz görevinizi sonuna kadar yaptınız. sorumluluk şanstan geliyor, üzülmeyiniz! askerlikte yenilmek de vardır. savaş bir tarih oyunudur. general; bazen en beceriklisi de yenilir. napolyon da savaş kaybetmiş, tutsak olmuştu. size karşı büyük bir saygı besliyoruz. burada kendinizi tutsak durumda saymamanızı rica ederim. konuğumuzsunuz. yakında her şey düzelecektir. buyurun, istirahat edin.” bu istilâ ordusuna kumanda etmiş olan general trikopis’e esir olarak karargâhına getirildiği zaman ne kadar dostane ve nazik davrandığını olayın tanığı halide edip şöyle anlatır: “sırtını yere getirdiği pehlivanın elini sıkan galip bir pehlivan gibi, trikopis’in elini yakaladı; alelade bir el sıkışı müddetinden fazla tuttu: “oturun general! yorulmuş olacaksınız,” dedi. sonra sigara tabakasını uzattı. kahve ısmarladı. diyanis’e de nazik muamele etti. fakat gözleri trikopis’in gözlerindeydi. trikopis ona, açık bir hayranlıkla bakıyordu. konuşma bitince mustafa kemal ayağa kalktı: “sizin için bir şey yapabilir miyim?” diye sordu.
trikopis: “istanbul’daki karıma durumumdan haber verilmesini isterim,” diye cevap verdi. o zaman mustafa kemal paşa, trikopis’in elini yine uzunca bir süre elinde tutarak dedi ki: "atatürk'ün bu ince ve nazik davranışı karşısında rahatladım. moralim düzeldi. bu büyük komutana karşı içimde bir hayranlık duymaya başladım."
en önemlisi şudur; en büyük düşmanı; hani şu ordularını denize döktüğü düşmanı, yunan başkomutanı trikopis. hiçbir zorlama olmadan, hiçbir baskı olmadan her cumhuriyet bayramı atina’daki türk büyükelçiliğine gidiyor trikopis, atatürk’ün resminin önüne geçiyor ve saygı duruşunda bulunuyordu. böyle bir saygıyı, en büyük düşmanında uyandırabilen mustafa kemal , ata’sı muhammed alpaslan’ın yıllar önce malazgirt’te diyojen’e gösterdiği saygıyı aynı şekilde göstermiştir.
mustafa kemal ; savaşın kartalı olduğu gibi, barışın güvercini olmasını da bilmiştir. ne mutlu barışın güvercini olan ve düşmanı da olsa kendi milletine kötülük edenleri affedip onlara insanlık dersi verenlere! ne mutlu bir milleti esaretten kurtarıp özgürlüğü verenlere.
rahat uyu atam! bugün senin hoşgörünü, senin felsefeni, senin emanetini savunan, koruyan milyonlarca kişiyiz. ilelebet öyle kalacağız. saygıyla , sevgiyle anıyoruz. arıyoruz.
oysa yunan kralı konstantin izmir’e geldiğinde, kendine ayrılan ikametgâhına giderken, türk bayrağını fütursuzca çiğnemişti. oysa mustafa kemal, haksızca türk milletine tarihteki en büyük kötülüğü eden, anadolu’da taş üstünde taş bırakmayan istilâcı bir ordunun sahibi olan milletin şerefiyle, savaş ortamında oynamayacak kadar büyük bir asalete sahipti. yunan kralı konstantin’in türk bayrağını çiğnemesine karşın, o hasım bir milletin bayrağını, bir kin uğruna çiğnememiş ve “arkadaşlar! bir milletin orduları mağlup edilebilir, komutanları esir edilebilir; fakat bir milletin şeref sembolü olan bayrağı asla çiğnenmez!” diyerek insanlığa örnek bir davranışta bulunmuştur.
inönü lord kinross’u mustafa kemal’e tanıttı. ardından mustafa kemal kinross’a dönerek:
" üzülmeyin generalim, siz görevinizi sonuna kadar yaptınız. sorumluluk şanstan geliyor, üzülmeyiniz! askerlikte yenilmek de vardır. savaş bir tarih oyunudur. general; bazen en beceriklisi de yenilir. napolyon da savaş kaybetmiş, tutsak olmuştu. size karşı büyük bir saygı besliyoruz. burada kendinizi tutsak durumda saymamanızı rica ederim. konuğumuzsunuz. yakında her şey düzelecektir. buyurun, istirahat edin.” bu istilâ ordusuna kumanda etmiş olan general trikopis’e esir olarak karargâhına getirildiği zaman ne kadar dostane ve nazik davrandığını olayın tanığı halide edip şöyle anlatır: “sırtını yere getirdiği pehlivanın elini sıkan galip bir pehlivan gibi, trikopis’in elini yakaladı; alelade bir el sıkışı müddetinden fazla tuttu: “oturun general! yorulmuş olacaksınız,” dedi. sonra sigara tabakasını uzattı. kahve ısmarladı. diyanis’e de nazik muamele etti. fakat gözleri trikopis’in gözlerindeydi. trikopis ona, açık bir hayranlıkla bakıyordu. konuşma bitince mustafa kemal ayağa kalktı: “sizin için bir şey yapabilir miyim?” diye sordu.
trikopis: “istanbul’daki karıma durumumdan haber verilmesini isterim,” diye cevap verdi. o zaman mustafa kemal paşa, trikopis’in elini yine uzunca bir süre elinde tutarak dedi ki: "atatürk'ün bu ince ve nazik davranışı karşısında rahatladım. moralim düzeldi. bu büyük komutana karşı içimde bir hayranlık duymaya başladım."
en önemlisi şudur; en büyük düşmanı; hani şu ordularını denize döktüğü düşmanı, yunan başkomutanı trikopis. hiçbir zorlama olmadan, hiçbir baskı olmadan her cumhuriyet bayramı atina’daki türk büyükelçiliğine gidiyor trikopis, atatürk’ün resminin önüne geçiyor ve saygı duruşunda bulunuyordu. böyle bir saygıyı, en büyük düşmanında uyandırabilen mustafa kemal , ata’sı muhammed alpaslan’ın yıllar önce malazgirt’te diyojen’e gösterdiği saygıyı aynı şekilde göstermiştir.
mustafa kemal ; savaşın kartalı olduğu gibi, barışın güvercini olmasını da bilmiştir. ne mutlu barışın güvercini olan ve düşmanı da olsa kendi milletine kötülük edenleri affedip onlara insanlık dersi verenlere! ne mutlu bir milleti esaretten kurtarıp özgürlüğü verenlere.
rahat uyu atam! bugün senin hoşgörünü, senin felsefeni, senin emanetini savunan, koruyan milyonlarca kişiyiz. ilelebet öyle kalacağız. saygıyla , sevgiyle anıyoruz. arıyoruz.
